- Χώρος υλοποίησης του προγράμματος
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας. Ο χώρος ήταν άνετος, μεγάλος και ζεστός. Διαμόρφωσα τον χώρο δημιουργώντας 4 διαφορετικές γωνιές όσες και οι ομάδες που θα δούλευαν, με πολύχρωμα πανιά και υλικά που θα χρειαζόταν η κάθε ομάδα. Έφτιαξα ένα μεγάλο κύκλο με τις καρέκλες ώστε να μπορούν όλοι να καθίσουν και να έχουν οπτική επαφή ο ένας με τον άλλο.

Γνώριζα από την αρχή ότι τα μέλη της ομάδας ήταν διαφορετικών ηλικιών (από 20 έως 60), κυρίως Έλληνες αλλά και άτομα από διαφορετικές χώρες (Πακιστάν, Κίνα κ.α), με διαφορετική κουλτούρα και ιδιαιτερότητες ο καθένας, αλλά και με ένα κοινό ότι ήταν άτομα – μαθητές μιας κοινότητας που ήθελαν να μάθουν και να εξελιχθούν.

    - Ασκήσεις γνωριμίας
Οι συμμετέχοντες κάθισαν στον κύκλο στην αρχή διστακτικά, κάποιοι κρατούσαν τις τσάντες τους σαν να προστατεύονταν, ενώ υπήρχαν και 4-5 άτομα που τράβηξαν την καρέκλα τους λίγο πιο έξω από τον κύκλο. Τους ζήτησα ν’ αφήσουν τα πράγματά τους και να κάτσουν άνετα σε μια θέση που επιθυμούσαν μέσα στον κύκλο. Έπειτα τους έδωσα ένα κουβάρι και τους ζήτησα καθένας να παίρνει το κουβάρι ξετυλίγοντας το, να μας λέει το όνομά του και κάτι που τον χαρακτηρίζει, και να το δίνει στον διπλανό του κρατώντας το νήμα που ξετυλίγονταν. Ακούσαμε ονόματα και χαρακτηριστικά όπως (Δημήτρης- γελαστός, Μαρία- θάλασσα, Κατερίνα- παιχνίδι κ.α) Αφού ολοκληρώσαμε τη διαδικασία είχε σχηματιστεί ένας κύκλος με το νήμα οπότε και σχηματικά κατανοήσαμε ότι όλοι είμαστε μέλη του ίδιου κύκλου, έχουμε μια θέση στον κύκλο και επικοινωνούμε με το διπλανό μας προκειμένου να μη χαθεί αυτή η σύσταση του κύκλου.

Όλοι έχουμε δικαίωμα στον κύκλο της ζωής, είμαστε ισότιμοι, ενώνοντας τις δυνάμεις μας κάνουμε τον κύκλο πιο μεγάλο, πιο δυνατό, πιο ενδιαφέρον.

Μαζεύουμε το κουβάρι και ετοιμαζόμαστε να περάσουμε στη δεύτερη άσκηση.

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1. «ΑΛΛΑΖΩ ΘΕΣΗ»
Με το ταμπουρίνο δίνω ένα παράγγελμα και τα μέλη τις ομάδες πρέπει να αντιδράσουν.
Αλλάζουν θέση όσοι......
Αλλάζουν θέσεις όσοι συμμετέχουν πρώτη φορά σε μια βιωματική άσκηση, έχουν σκύλο, έχουν αδέρφια, είναι από την Κρήτη, αγαπούν τη θάλασσα, νιώθουν αμηχανία, ασχολούνται με το διαδίκτυο, έχουν δεχθεί εκφοβισμό, τους αρέσει να χορεύουν, αμφισβητούν τα γεγονότα Αλλάζουν θέση όσοι αισθάνονται διαφορετικοί.
Αλλάζουν θέση όσοι αισθάνονται μοναδικοί.

Διεργασία: Η ομάδα αρχικά είναι διστακτική. Όμως πολύ σύντομα ακόμα και αυτοί που δεν έχουν πολύ όρεξη να κινηθούν, αντιδρούν. Κάθε φορά που ακούν το παράγγελμα κοιτούν γύρω τους να δουν ποιοι άλλοι έχουν κοινά σημεία μαζί τους και έτσι αλλάζουν θέσεις. Το γεγονός ότι υπάρχουν και άλλοι τους κάνει πιο χαλαρούς και δεκτικούς στα ερεθίσματα. Τελειώνοντας η άσκηση, είναι πιο χαμογελαστοί και πιο ανοιχτοί στο τι θα συμβεί από δω και πέρα.

Εν κατακλείδι είμαστε διαφορετικοί αλλά ταυτόχρονα μοιάζουμε και είμαστε μοναδικοί!

BIΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2 «ΚΟΙΤΩ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ – ΚΟΙΤΩ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ»
Για την επόμενη άσκηση απομακρύνουμε τις καρέκλες. Βάζω μουσική και κινούμαστε ελεύθερα στο χώρο, όπως θέλουμε, όπως νιώθουμε. Όταν συναντάμε κάποιον τον χαιρετάμε με έναν τρόπο και στεκόμαστε να μιλήσουμε για μερικά δευτερόλεπτα μαζί του, λέγοντας μια ακόμα πληροφορία για μας.

Η μουσική σταματά. Ανάλογα με τον ήχο από το ταμπουρίνο, περπατάνε στο χώρο, πότε αργά – πότε βιαστικά, και τους ζητάω να παρατηρήσουν καλά. Να παρατηρήσουν το σώμα τους πως κινείται, τους άλλους ανθρώπους γύρω τους, αλλά και τον χώρο μέσα στον οποίο κινούνται.

Έπειτα τους ζητάω να επιλέξουν και να εστιάσουν σ’ ένα σημείο του τοίχου , σε μια γωνία, σ’ ένα αντικείμενο, σ’ έναν άνθρωπο που θεωρούν ενδιαφέρον και να το πλησιάσουν όσο πιο κοντά μπορούν. Αφού το παρατηρήσουν καλά έπειτα τους ζητάω να απομακρυνθούν, να μετακινηθούν και να το ξανακοιτάξουν από άλλη απόσταση.

Διεργασία: Τι αλλάζει; Η οπτική μας αλλάζει. Όταν βλέπουμε τα πράγματα και από άλλες πλευρές τα βλέπουμε πιο ανοιχτα!!

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ AΣΚΗΣΗ 3: “Αντιδρώ στη ρητορική μίσους»
Στην επόμενη άσκηση έχω κάνει ήδη μια προετοιμασία. Έχω κολλήσει σε 4 διαφορετικά σημεία του χώρου, χαρτόνια που γράφουν:
Το πρώτο χαρτί ......ΑΝΤΙΔΡΩ
Το δεύτερο χαρτί......ΔΕΝ ΑΝΤΙΔΡΩ
Το τρίτο χαρτί...........ΔΕΝ ΞΕΡΩ
Το τέταρτο χαρτί.....

Διαβάζω στην ομάδα ένα φανταστικό σενάριο ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο και τους ζητώ να πάνε σε κάθε μια από τις τέσσερις γωνιές ανάλογα με την αντίδρασή τους.

Διεργασία: Υπήρχαν άτομα που έμεναν σταθερά σε μια αντίδραση. Κάποιοι μετακινήθηκαν δείχνοντας ότι δεν είχαν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη κάθε φορά στην αποτελεσματικότητα ενός νόμιμου πλαισίου αντιμετώπισης. Οι ομάδες όλες ήταν πολύ αποκαλυπτικές και έδωσαν πλούσιο υλικό για σκέψη.

ΑΣΚΗΣΗ 4: «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΕΝΤΡΟΥ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΜΙΣΟΥΣ – ΔΕΝΤΡΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΆΤΩΝ”
Στο χώρο υπήρχαν 4 μεγάλα χρωματιστά πανιά. Με τον ήχο του ταμπουρίνο μετακινήθηκαν και τους είπα να επιλέξουν καθένας ένα χρώμα. Σε κάθε χρώμα δεν θα μπορούσαν να είναι πάνω από 8 άτομα. Τους εξήγησα ότι θα δουλέψουμε εικαστικά και θα φτιάξουμε 2 δέντρα. Οι δυο ομάδες θα έφτιαχναν το δέντρο της ρητορικής μίσους, και το δεύτερο δέντρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Α’ ομάδα δημιούργησε εικαστικά τις ρίζες και τον κορμό του δέντρου με αιτίες που αναπτύσσουν τη ρητορική του μίσους. Η Β’ ομάδα δημιούργησε εικαστικά το πάνω μέρος του δέντρου που δίνει φύλλα, κλαδιά , καρπούς αντίστοιχους είναι οι συνέπειες της ρητορικής μίσους.
Η Γ΄ ομάδα θα δημιούργησε εικαστικά τις ρίζες και τον κορμό του δέντρου με αιτίες που αφορούν τ’ ανθρώπινα δικαιώματα. Η Δ΄ ομάδα δημιούργησε εικαστικά το πάνω μέρος του δέντρου που δίνει τα αντίστοιχα φύλλα, κλαδιά, καρπούς κ.α.

Διεργασία: Όταν τελείωσαν κάθε ομάδα έβαλε στον τοίχο το μέρος που της αντιστοιχούσε συνθέτοντας ένα εικαστικό ομαδικό αποτέλεσμα μέσα από τη δουλειά και των τεσσάρων ομάδων. Το εντυπωσιακό ήταν ότι ακόμα και αισθητικά το δέντρο της ρητορικής μίσους είχε πιο μουντά χρώματα, περισσότερη ένταση και πολλά στοιχεία βίας και αρνητικών συναισθημάτων. Το δέντρο των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ειδικά το πάνω μέρος των κλαδιών και των φύλλων ήταν γεμάτο καρπούς με χαρούμενα, ζωντανά χρώματα, αισιόδοξα και θετικά μηνύματα. Έπειτα εκπρόσωπος από κάθε ομάδα παρουσίασε και μίλησε για το έργο της ομάδας του .

ΑΣΚΗΣΗ 5 : “ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ
Στην επόμενη φάση ζήτησα από κάθε ομάδα να συζητήσει πιο ήταν το κυρίαρχο συναίσθημα. Και να το παρουσιάσει στις υπόλοιπες ομάδες με μια σωματική αναπαράσταση ως ακίνητη εικόνα (tableu vivant). Η άσκηση προχώρησε όταν η κάθε ομάδα παρουσίασε την εικόνα και έπειτα αγγίζοντας κάποιον από την ομάδα ζωντάνευε με λόγο εκφράζοντας την ιδιαίτερη σκέψη του καθενός με μια λέξη. Το συγκεκριμένο σημείο ήταν το πιο δυνατό σημείο του προγράμματος όπου αναδύθηκαν συναισθήματα όπως πόνος, αδιαφορία, αγάπη, ελπίδα.